Port Dickson Zaman Berzaman

Peranan Bahasa Melayu

PERANAN BAHASA MELAYU
(Rosiah Othman, http://rosiah70.blogspot.com)

1) Asas pembinaan negara dan kebudayaan masyarakat P erkara 152 Perlembagaan Persekutuan telah memainkan peranan penting menjadikan Bahasa Melayu sebagai asas pembinaan negara. Sesungguhnya Perkara 152 ini telah mengiktiraf dan mengisytiharkan Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan serta bahasa rasmi negara. Perkara ini termaktub dalam Perkara 152 (1). Hal ini disebabkan menjadi satu kepentingan bahawa negara ini mempunyai masyarakat yang berbilang kaum dan sangat memerlukan satu bahasa sebagai panduan. Bahasa ini pula boleh difahami oleh setiap kaum. Lagipun peruntukan ini adalah berdasarkan penduduk asal di Malaysia iaitu orang Melayu yang memonopoli lebih daripada 50 peratus penduduknya. Oleh yang demikian, dengan termaktubnya Perkara 152 mendapati negara mempunyai asas yang kukuh untuk membina sebuah negara.

2) Lambang jati diriBahasa Melayu mempunyai lambang, iaitu sebagai bahasa kebangsaan, bahasa rasmi, dan bahasa pemersatu. Hasrat ini terungkap dalam dasar bahasa dengan merujuk pada Perkara 152 Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu. Melalui perkara ini, Bahasa Melayu telah dipilih sebagai lambang jati diri warganegara Malaysia. Hal ini sangat diperlukan kerana setiap negara mempunyai bahasanya sendiri. Contohnya Negara Jepun dengan hasa Jepunnya, Negara Jerman dengan Bahasa Jermannya dan Negara Perancis dengan Bahasa Perancisnya. Oleh hal demikian, Bahasa Melayu memainkan peranan sebagai lambang Negara Malysia di persada dunia. Dengan hal demikian, bahasa Melayu berperanan sebagai perakuan kejatidirian bangsa Malaysia demi memenuhi maksud kemajuan mengikut acuan sendiri, seperti yang digariskan dalam Wawasan 2020.

3) Bahasa perpaduan
Bahasa Melayu juga berperanan sebagai bahasa perpaduan. Perpaduan sangatlah penting dalam masyarakat yang berbilang bangsa. Tanpa perpaduan negara akan kucar-kacir dan musnahlah sebuah negara beraulat. Di Malaysia ini, terapat tiga kaum utama iaitu kaum Melayu, Cina dan India. Kaum Melayu merupakan penduduk asal Malaysia dan mempunyai penduduk yang melebihi lima puluh peratus daripada keseluruhan warganegara di sini. Oleh sebab itulah bahasa Melayu telah dipilih berdasarkan kaum majoriti penduduk. Bahasa ini wajib diketahui oleh setiap kaum kerana bahasa ini menjadi bahasa utama dalam konteks hubungan antara kaum.
Bagi merealisasikan peranan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan dan agen perpaduan negara, Penyata Razak dijadikan sebagai asas Ordinan Pelajaran 1957. Menurut penyata itu, bahasa dan pendidikan dapat digunakan sebagai alat untuk meningkatkan persefahaman perpaduan kebangsaan anatara penduduk yang berbilang kaum.

4) Bahasa pengantar ilmu pengetahuan
Bahsa Melayu memainkan peranan sebagai bahasa pengantar ilmu pengetahuan. Perkara ini terkandung dalam Laporan Razak pada tahun 1957 dan tahun 1961 setelah melaksanakan syor yang dikemukakan oleh Jawatankuasa Penyemak Rahman Talib yang seterusnya menghasilkan Laporan Rahman Talib. Laporan ini bertujuan untuk memungkinkan bahasa Melayu digunakan sepenuhnya sebagai bahasa kebangsaan, bahasa itu diberi tempat sebagai bahasa pengantar ilmu pengetahuan agar dapat berkembang menjadi bahasa yang moden dan mampu menjadi asas pembinaan negara bangsa yang maju dan berdaulat.

5) Menjadi bahasa yang cemerlang dalam pembinaan negara bangsa MalaysiaBahasa Melayu berperanan untuk menjadi bahasa yang cemerlang dalam pembinaan negara bangsa Malaysia. Bahkan semua bahasa di dunia ini mempunyai hak tersebut. Pengguna bahasa yang mahu melihat bahasa kebangsaan mereka berfungsi dengn cemerlang selaras dengan perkembangan bangsanya mestilah berusaha menjadikan bahasanya lebih baik dan dihormati daripada bahasa yang “dipinjam” semata-mata untuk menunjukkkan status penutur, dan bukannya untuk menyerlahkan kegemilangan bangsa penutur itu sendir. Oleh hal demikian, penduduk di negara bangsa Malaysia ini perlulah dengan penuh keyakinan apabila mengunakan bahasa Melayu untuk memartabatkan bahasa ini di persada antarabangsa.

6) Menampakkan penggunaannya dalam pelbagai perisian dan kesantunan
Bahasa Melayu juga berfungsi sebagai bahasa kebangsaan yang mencerminkan pengunaannya dalam pelbagai perisiannya dan kesantunanya. Tingkat ilmu dan tingkat keperisian itu dapat diukur melalui laras bahasanya manakala nilai estetika keluwesan bahasa ini menjadi pengukur kesantunannya. Bahasa Melayu memiliki peribai yang istimewa selain terkenal dengan ciri-ciri ketimuran, seperti lemah lembut, beradab, dan berbudi bahasa. Oleh sebab itu, bangsa Malaysia harus menggunakan bahasa Melayu yang baku dan yang mempunyai nilai estetika dan nilai kesantunan.

7) Wahana politik dalam menentukan kualiti penggunaan bahasa negara bangsanyaBahasa Melayu sebgai bahasa kebangsaan berperanan sebgagai wahana politik dalam menentukan kualiti penggunaan bahasa negara bangsanya. Bahasa yang dapat membina neara bangsanya seharusnya dapat juga melahirkan pengguna bahasa yang brkualiti, berkuasa dan berketerampilan. Maka, lebih banyak kumpulan enutur yang berkuasa dalam penggunaan bahasa Melayu perlu dipupuk. Mereka ialah yang terdiri daripada ahli politik, ahli korporat, golongan professional, pelajar institusi pengajian tinggi awam dan swasta, pelajar sekolah, dan ali masyarakat. Kehadiran kumpulan inidapat mengembangkan bahasa itu dengan terancang, meliputi pelbgai bidang. Contonya, jika ali politik dan ahli profesional mempunyai daya ungkapan yang tinggi dan bermutu melalui bahasa Melayu, bahsa itu akan dilihat sebagai berkuasa dalam arenanya.

8) Menggambarkan bangsa yang berkuasa
Bahasa yang berkuasa menggambarkan bangsa yang berkuasa. Ungkapan “Bahasa Jiwa Bangsa” menunjukkan bahawa sesuatu bahasa itu dapat maju jika bangsa itu pun maju. Namun begitu, untuk mengetengahkan bahsa Melayu, bahasa lain tidak perlu ditolak. Dalam era globalisasi, pengetahuan tantang bahasa lain amat perlu dan tidak merugikan bangsa. Bangsa itu akan maju dengan mempelajari ilmu pengetahuan daripada bahasa lain, lalu disebarkan ilmu kepada bangsanya melalui pengetahuan yang sudah dialih ke dalam bahasa Melayu melalui usha penerbitan bahan bacaan.

"Nation" Malaysia

Bahasa Melayu dan Jati Diri 'Nation' Malaysia

Ahad, 15 November 2009 05:59 | [http://ipm.upsi.edu.my]

SEMINAR ANTARABANGSA LINGUISTIK DAN PEMBUDAYAAN BAHASA MELAYU KE-5 (2009)

Profesor Emeritus Abdullah Hassan, Pengarah Institut Peradaban Melayu, UPSI akan menyampaikan ucaptama bertajuk "Pemerkasaan Bahasa Melayu dalam Pembinaan Sahsiah dan Jati Diri Negara Bangsa" di Dewan Bahasa dan Pustaka, pada 17 November 2009, pukul 11.00 pagi berkata:

Walaupun bahasa Melayu itu memisahkan, kita perlu meneruskan rancangan membina identiti nasion Malaysia kita.

Ini tidak semestinya melalui Sekolah Satu Aliran. Sudah banyak sistem sekolah yang diajukan seperti sekolah bestari, sekolah kluster, dan sekarang sekolah satu aliran. Namun ini hanyalah gagasan yang belum teruji. Semua gagasan seperti ini janganlah diberi taraf seperti ia sebuah dasar yang pasti akan berjaya. Pada tahap konsepsualisasinya pun ternyata menimbulkan banyak keraguan dan bantahan.

Oleh sebab itu, ada beberapa langkah yang dapat kita laksanakan dengan serta merta dan tidak akan menimbulkan kecurigaan.

1. Pertama, yang maha penting, hendaklah dikenakan suatu moretorium, iaitu penangguhan secara rasmi, terhadap Dasar Pendidikan Negara. Jangan dibolehkan sesiapapun merobah dan meminda Dasar Pendidikan sebelum 2003.

2. Perkasakan sekolah KEBANGSAAN yang ada. Gunakan sekolah Kebangsaan sebagai asas Sekolah yang menarik semua kaum menghantar anak-anak belajar. Jangan dibina sekolah lain. Gunakan segala dana yang digunakan membiayai "cadangan-cadangan" baru yang belum teruji ini bagi memperlengkap prasanara, mempertingkat ilmu dan ketrambilan gurunya. Biar sekolah KEBANGSAAN menjadi tumpuan dan keinginan semua warga Malaysia. Biar sekolah KEBANGSAAN menjadi rebutan.

3. Perkasakan BAHASA KEBANGSAAN kita (sila rujuk kepada Perlembagaan Malaysia untuk mengetahui istilah rasminya). Bagi memperkasakan BAHASA KEBANGSAAN ini, bukanlah bermakna ejaan dan nahu yang perlu dipantau oleh Dewan Bahasa dan Pustaka dan mendenda sesiapa yang membuat kesalahan. Tetapi perbanyakkan pengisian dalam Bahasa Kebangsaan. Satu daripada bukti bahasa itu maju adalah ia mengandungi maklumat selengkapnya untuk warganegaranya. Bukan sebanyak mana istilah, tetapi sebanyak mana buku ilmu ang dihasilkan. Lembaga Kemajuan Buku Negara hendaklah melaksanakan dasarnya dengan rapi. Kerajaan mesti mengadakan DANA dan menyokong industri perbukuan negara, termasukah terjemahan. Inilah satu-satunya industri yang tidak difahami oleh Kerajaan, lalu tidak dibantu. Pada hal industri buku bagi memandaikan warga negara mestilah wujud.

4. Dewan Bahasa dan Pustaka mesti memikul bebannya bagi membina pustaka dalam Bahasa Kebangsaan, bukan sekadar berpuas hati dengan sejuta istilah. Yang dimaksudkan adalah buku am, manakala buku adademik hendaklah diserahkanlah kepada penerbit masing-masing universiti. Dasar Kerajaan dalam hal ini juga mestilah membantu pihak swasta berkembang bagi membantu Dewan Bahasa dan Pustaka.

5. Dasar dan pelaksanaan internet kita mesti membantu memperkasakan Bahasa Kebangsaan kita. Umpamanya, sepuluh tahun lalu, dalam sebuah laporan terhad yang saya dapati, negera kita menggunakan sekitar RM 29 juta (USD?) setahun membayar sewa kabel dasar laut bagi mendapatkan maklumat dalam bahasa Inggeris dari Amerika Syarikat. Tetapi, negara Korea membelanjakan dana yang sebayak itu juga bagi membina perisian maklumat dalam bahasa Korea.

6. ITNM juga harus dapat membantu menggalakkan industri terjemahan, membawa masuk maklumat. Aktiviti menterjemah buku ke dalam bahasa asing supaya Malaysia menjadi internasional perlu diberi keutamaan yang kedua. Persatuan Penterjemah Malaysia akan membantu melatih para penterjemahnya.

7. UNESCO memberi sebuah panduan yang mudah. Bilangan judul buku yang perlu dihasilkan oleh sebuah negara yang mahu menjadi maju adalah supaya menerbitkan 1% judul buku setiap tahun berbanding dengan jumlah peduduknya. Taiwan, sebuah negara kecil yang maju, mempunyai penduduk seramai 25 juta, dan sudah menerbitkan 34,000 judul buku setahun, iaitu lebih daripada 1% penduduknya. Ternyata Taiwan sudah dapat menghasilkan warganegara yang berpendidikan. Pada tahun lalu Maysia menerbitkan sekitar 8,000 judul buku sahaja, dan inipun mengambil kira segalam macam penerbitan.

8. Ajarkan bahasa Inggeris. Pastikan ini berlaku dengan baik dan berkesan di semua Sekolah Kebangsaan.

9. Ajarkan bahasa Cina secara opsyen di Sekolah Kebangsaan supaya dapat diambil oleh pelajar kaum Cina dan sebagai pilihan oleh kaum lain. Pada masa ini, Kementerian Pelajaran Malaysia melaporkan, ada 60,000 anak Melayu belajar di sekolah Cina. (Malah Menteri Besar Perlis juga menghantar semua anaknya ke sekolah Cina.) Ini tidak harus berlaku. Sekiranya ada ibu bapa yang mahu anaknya belajar bahasa Cina, maka opsyen itu mesti ada di Sekolah Kebangsaan. Malah, galakkan guru Melayu menguasai bahasa Cina dan mengajarkan bahasa Cina di Sekolah Kebangsaan sebagai bukan bahasa ibunda.

10. Gunakan bahasa Melayu Tinggi. Bahasa rendah itu adalah yang dikatakan oleh Basil Bernstein bahasa yang akan mengakibatkan defisit sosial. Oleh sebab itu kita mestilah mendisiplinkan diri dan mempunyai ’kesombongan berbahasa’ dengan mengutamakan Bahasa Kebangsaan dalam konteks rasmi, dan kedua menggunakan Bahasa Kebangsaan yang dengan baik dan betul. Para pemimpin dan ketua-ketua jabatan Kerajaan sering hilang kesombongan bahasanya, dan menggunakan bahasa Inggeris (yang ada kalanya juga memalukan) dalam mejlis rasmi tanpa keperluan. Disiplinkan diri dan gunakan Bahasa Melayu Tinggi, iaitu Bahasa Sekolah atau Bahasa Persuratan. Kita tidak mungkin memindahkan maklumat dengan baik apabila menggunakan bahasa rendah